W dniach 26 – 29 października 2023 roku delegacja zarządu Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów była w Oslo u Norweskich Humanistów. Celem wizyty było bliższe zapoznanie się z humanistycznymi ceremoniami powitania organizowanymi przez norweskie stowarzyszenie, jak i pogłębienie wzajemnej współpracy między humanistami polskimi, norweskimi i rumuńskimi. Do naszego grona dołączyli też powstający Czescy Humaniści reprezentowani przez Jiříego Müllera.
Inicjatorem naszych wzajemnych relacji jest nieoceniony Arve Ofstad, którego nie tak dawno gościliśmy we Wrocławiu wraz z Akinem Duzakinem.
Pierwszego dnia naszej wizyty w Oslo zorganizował nam spotkanie z weteranami norweskich humanistów, którzy opowiadali nam o początkach i rozwoju ruchu humanistycznego w kraju Griega i Ibsena. Ponownie przekonaliśmy się, że istnienie religii państwowej w Norwegii paradoksalnie pozwoliło wybić się i rozwinąć tamtejszej organizacji humanistycznej. Po pierwsze humaniści stanowili alternatywę dla ceremonii konfirmacji wymaganych przez państwowy protestancki kościół norweski. Z biegiem lat, w ramach sprawiedliwej demokratycznej władzy, humaniści norwescy musieli pozyskać podobne wsparcie, jakie miał kościół protestancki i obecnie, w wielu aspektach, go prześcignęli. Stanowienie alternatywy dla obowiązkowego rytuału konfirmacji przyczyniło się też do pozyskania przez humanistów wielu członków. W Polsce sytuacja jest odmienna. Choć nadal ciężko nazwać Polskę krajem w pełni świeckim, to jednak katolicyzm nie jest oficjalną religią państwową, kościół zaś nie jest dotowany w zależności od ilości wierzących, choć oczywiście powołując się na to zdobywa u polskich polityków pewne przywileje.
O zależności siły finansowej ruchu od ilości członków zapewnił nas następnego dnia Even Gran, który wraz z innymi przedstawicielami gremiów decyzyjnych Norweskiego Stowarzyszenia Humanistów przedstawił nam plany swojej organizacji na najbliższe lata. Otóż, między innymi, postanowiła ona zrezygnować ze składek członkowskich, aby pozyskać jeszcze więcej osób, co opłaca się w norweskim systemie wsparcia związków wyznaniowych i NGOsów. Zdobyte kwoty zarząd NSH postanawia zużytkować na otwarcie większej ilości ośrodków stowarzyszenia w całej Norwegii. My widzieliśmy dwa – jeden w Oslo, drugi pod Oslo, nadający się znakomicie do prowadzenia tam ceremonii humanistycznych. Biuro w Oslo nie należy tylko do humanistów, jednakże robi znakomite wrażenie, łącząc komfort pracy ze współczesną estetyką.
W trakcie wizyty omawialiśmy też związaną z Humanists International koncepcję połączenia jedną siecią doradczą wszystkich stowarzyszeń organizujących ceremonie humanistyczne w Europie i ułatwienie wymiany doświadczeń, zaś dla klientów swobodne wybieranie ceremonii i celebrantów w różnych krajach, bowiem na przykład śluby humanistyczne wiążą często osoby pochodzące z różnych krajów. Możliwość wyboru miejsca w różnych krajach i stylu ceremonii to atrakcyjna oferta dla par decydujących się na śluby humanistyczne.
W ramach naszej wizyty odbyła się także dyskusja panelowa przed publicznością. Monica Belitoiu z rumuńskich humanistów, Kaja Bryx, Even Gran i Jiří Müller dyskutowali o newageowych wierzeniach i paranauce, przedstawiając najpierw zagrożenia z tym związane w swoich krajach. Wpisywało się to w pronaukowy profil naszych organizacji. Wstępną analizę paranaukowych i newagewych tendencji istniejących w Polsce przedstawiliśmy niedawno w artykule na stronie PSR.
Istotnym elementem całej wizyty było oczywiście wzięcie udziału w humanistycznej ceremonii powitania dzieci, która odbywała się w Ratuszu, słynnym z wręczania pokojowej nagrody Nobla. Wpierw zwiedziliśmy ten piękny modernistyczny gmach, wyrażający historię i aspirację norweskiego społeczeństwa. Oprócz tego niejedną godzinę spędziliśmy w muzeum Muncha, niedawno przeniesionym do wielkiego gmachu nad fiordem, jak i w Parku Vigelanda, którego rzeźbiarskie grupy wyrażają współczesne spojrzenie na kondycję ludzką. Do ceremonii powitania rodzice dzieci ubrani byli w tradycyjne ludowe stroje, co jest pięknym norweskim zwyczajem. Uroczystości towarzyszyła muzyka i liczne krótkie przemówienia dotyczące humanizmu. Rodzice podchodzili do celebrantów grupowo. W pięknych wnętrzach ratusza widzieliśmy wiele radości i swobodnej, rodzinnej atmosfery. Norwescy humaniści są częścią codziennego życia Norwegów, co powinno być celem wielu im podobnych organizacji.
Powielenie ich sukcesu w skali jeden do jeden nie będzie możliwe w organizacjach wywodzących się z państw, gdzie kościoły nie miały państwowego charakteru (w sumie na szczęście) i gdzie życie społeczne jest dużo bardziej indywidualistyczne. Musimy szukać własnych dróg, ale cieszy nas przyjacielskie wsparcie ze strony Norwegów. Nasze kolejne spotkanie będzie miało miejsce zapewne w Rumunii.
Od grudnia 2011 prezes PSR, obecnie wiceprezes. Ateista, poeta, muzyk. Publicysta „Racjonalisty” i jeden z najaktywniejszych członków forum. Od kilkunastu lat pełni też funkcję celebranta Ceremonii Humanistycznych. Studiował historię sztuki, a następnie prowadził własne badania dotyczące sztuki Orientu podczas pobytów w Indiach, na Sri Lance, na indonezyjskiej Bali (polecamy temat „Bali” na Racjonalista.tv) i w Turcji. Autor najobszerniejszego kompendium wiedzy nt. klasycznej muzyki indyjskiej w języku polskim, opublikowanego na stronie Hanuman.pl i w dużej mierze dostępnego też na racjonalista.tv (wpisz „Indie” w wyszukiwarkę). Sam gra głównie muzykę średniowieczną z zastosowaniem polifonicznej techniki gry na dwóch fletach, tzw. tibiae multiplex. Przede wszystkim jednak pisze poezję filozoficzną, inspirowaną mechanizmami natury, oraz odkryciami nauki. Stawia sobie za cel połączenie nauki i sztuki. W 2022 roku wyszła jego książka „Nowy humanizm. W stronę nowego wspaniałego świata bez ideologii”.
