1. Jaki system polityczny jest twoim zdaniem najlepszy? Czy demokracja? A może jakiś
inny? Jeśli – na przykład – demokracja, to czy bezpośrednia, czy przedstawicielska?
W jaki sposób działająca?
Demokracja przedstawicielska. Wydaje mi się, iż demokracja bezpośrednia może działać tylko w państwach, których ludność jest nieliczna. Demokracja przedstawicielska pozwala wybrańcom wyborców naradzać się, rozważać złożone projekty. Głosowanie wszystkich mieszkańców kraju wymaga prostej, jasno zarysowanej kwestii. Nie wszystkie takie są. Oczywiście lepsza edukacja stworzy zarówno lepszych wyborców, jak i polityków.
2. Jakie jest twoje zdanie na temat własności prywatnej i redystrybucji dóbr? Czy
podatki powinny być jak najmniejsze, czy jednak wysokie, aby dbać o równość
społeczną i zabezpieczenie najsłabszych? A może to zła droga do wspierania
najsłabszych?
Nie można tu popadać w skrajności. Ani komunizm, ani neoliberalizm nie sprzyjają powstawaniu szczęśliwego społeczeństwa. Podatki powinny zapewniać wspieranie najbiedniejszych, tak aby w kraju nie było zbyt rażących nierówności społecznych. Mieszkanie w willach – twierdzach obleganych przez nieszczęśliwych mieszkańców slumsów – to raczej koszmar. Zabija to też rynek wewnętrzny. Pozbawia potencjału społeczeństwo – szansę na aktywny udział w tworzeniu kultury i rozwijaniu nauki mają wtedy tylko dzieci najbogatszych. Przy bardziej wyrównanym społeczeństwie kandydatów na twórców dobrej przyszłości jest znacznie więcej. Warto zatem w to inwestować.
Z drugiej strony narzucenie zbyt wysokich podatków progresywnych może zniszczyć przedsiębiorczość i unicestwić konkurencyjność kraju wobec innych państw. Trzeba zatem szukać środka. Własność prywatna nie powinna być jednakże głównym punktem odniesienia, jak to często bywa. Istnieją od niej ważniejsze wartości, jak choćby po prostu życie ludzkie. Nie powinno być tak, iż karetka pogotowia mija leżącego na ulicy, gdyż ten jest niewypłacalny. Nasz kraj jest już państwem rozwiniętym ekonomicznie, tym bardziej nasza większa ojczyzna – Unia Europejska. Pozwalanie na to, aby ludzie nie dający sobie rady mieszkali na ulicy i szukali pożywienia w koszach na śmieci jest patologiczne. Stać nas na więcej. Polskę też – jesteśmy już jednym z bogatszych państw świata, choć lubimy narzekać.
3. Jakie jest twoje zdanie na temat własności intelektualnej? Czy powinna być
chroniona tak samo jak własność fizyczna? Czy nie powinna być wcale chroniona?
Jeśli nie, to w jaki inny sposób zapewnić godziwe zarobki osobom produkującym
dobra intelektualne?
Oczywiście, własność intelektualna powinna być chroniona. Brak uznania tej zasady jest jednym z ważniejszych problemów w naszym kraju. Tymczasem stworzenie nagrania muzycznego jest nie mniej ważną pracą, jak wykonanie buta, czy upieczenie chleba. Oczywiście, są bardzo różne typy własności prywatnej i to powinno być zauważone przez prawodawców. Plik muzyczny, a czyjeś logo w kąciku zdjęcia, to dwie zupełnie różne sprawy. Wydaje mi się jednak, że okresy ochrony praw autorskich są zbyt długie, co zachęca ludzi do omijania nadmiernie restrykcyjnych praw. Aby nie ustalać jednak zbyt krótkich okresów ochrony praw autorskich, należy pamiętać, iż na przykład III symfonia Góreckiego została doceniona na świecie dopiero po upływie 20 lat. Takich przypadków jest wiele.
4. Czy edukacja powinna być centralnie sterowana, czy też raczej zależeć od
prywatnej inicjatywy? Kto powinien ustalać program nauczania? Jak się to ma do
zasad ekonomicznych postulowanych w innych punktach? Czy powinna być płatna
czy bezpłatna?
Edukacja powinna być oparta na jak najstaranniej przygotowanym programie nauczania. Oddanie jej w ręce prywatne zaowocowałoby nauczaniem rzeczy zgodnych z ideami wszelakich religii. Zacząłby triumfować na przykład kreacjonizm. Jeśli coś w państwie powinno być bezpłatne dla bezpośrednio zainteresowanych, to przede wszystkim edukacja. Bez tego jakiekolwiek pomaganie biedniejszym staje się tylko jałmużną, która działa tylko na krótką chwilę. Wspieranie edukacji całego społeczeństwa zwiększa też ogólny potencjał ludności kraju – z większej ilości wykształconych ludzi wyrasta więcej innowacji, wynalazków etc. Dotowanie edukacji to inwestycja w przyszłość.
5. Jakie powinno być miejsce religii w życiu publicznym?
Podoba mi się model turecki, który już przestaje istnieć, niestety. Czyli – żadnych symboli religijnych w przestrzeni publicznej włącznie z osobami, które swoim ubiorem reklamują religię. Czyli żadnych księży, imamów, rabinów, zakonnic, mnichów buddyjskich etc. w miejscach publicznych w ich strojach. Obecność tak przebranych ludzi zamienia chodnik w miejsce modlitwy, a moim zdaniem modlitwa jest szkodliwą używką, tak samo jak papierosy. Nie palimy na przystankach. Nie stójmy zatem w stroju mówiącym Jezus jest prawdą…
6. Na czym powinny się opierać prawa człowieka? Czy bardziej na prawie do
własnej tożsamości pojętej na przykład jako tradycja przodków, czy też bardziej na
prawach człowieka opartych na fundamentach materialistycznych, psychologiczno
– medycznych?
Prawa człowieka powinny się opierać na dobrostanie, którego wyznacznikami powinny być medycyna, psychologia, socjologia etc. w swoich jak najbardziej racjonalnych i materialistycznych odmianach. Elementy tradycji godzące w tak rozumiane prawa człowieka (obrzezanie, ubezwłasnowolnianie kobiet strojem i zachowaniem, zakaz transfuzji krwi, zmuszanie kobiety do macierzyństwa, straszenie piekłem na protestanckich „piekielnych mszach” etc.) powinny być traktowane jako przestępstwa. Tylko te elementy różnorodności kulturowej, które nie stoją w opozycji do materialistycznie pojętych praw człowieka należy wspierać w jakikolwiek sposób.
7. Czy dziecko powinno być własnością rodzica w kwestii jego wychowania? Czy
może na przykład nauczanie religii powinno być dozwolone od 18 lat bez względu
na opinię rodziców? Co ze skrajnymi przypadkami – religijne obrzezania dzieci,
zakaz transfuzji krwi u Świadków Jehowy, nieletnie prostytutki świątynne, Amisze
odrzucający współczesność także w imieniu swoich dzieci etc.?
To jest utopia póki co, ale uważam, iż jakakolwiek indoktrynacja religijna powinna być dozwolona od 18 lat. Przyuczanie do wierzenia w religijne dogmaty pozbawia umiejętności myślenia wielu młodych ludzi. Dzieci są kompletnie bezbronne wobec tego typu intelektualnego gwałtu, niektóre zaś z nich zostają nim okaleczone na całe życie.
8. Co sądzisz o feminizmie, walce o prawa kobiet? Czy uważasz, iż w Europie prawa
kobiet są już zrównane z męskimi, czy też nie? Czy uważasz, że potrzeby kobiet i
mężczyzn są podobne? Czy istnieje kobiecy punkt widzenia marginalizowany do tej
pory przez patriarchalną kulturę na przestrzeni dziejów?
Uważam, iż nawet w najbardziej światłych państwach Europy prawa kobiet i mężczyzn nie są faktycznie równe. Kobiety były dyskryminowane od tysięcy lat. Samo danie możliwości prawnej istniejącej na papierze nie jest jeszcze pełnym sukcesem. Powinien istnieć okres przejściowy, pomagający paniom uczyć się korzystania z istniejącej póki co teoretycznie równości. Popieram parytety płci w rządzie. Oczywiście zrównanie to nie wszystko – kobiety i mężczyźni różnią się od siebie budową mózgu, mentalnością, postrzeganiem wielu rzeczy. Równość powinna uwzględniać te różnice i jej osiągnięcie jest tym trudniejsze. Co za tym idzie, uważam, iż istnieje kobiecy punkt widzenia, który został zmarginalizowany w okresie znanym nam z historii. Trzeba go odbudować i podobnie jak męski punkt widzenia uczynić pełnoprawnym na skalę ogólnospołeczną. Z trzeciej strony nie należy popadać w skrajny postmodernizm. O ile jest kobieca i męska historia, o tyle nauka jest jedna.
9. Co sądzisz o walce o prawa osób homoseksualnych? Jak duży to problem? Czy
pary homoseksualne mogą wychodzić za siebie, czy mogą adoptować dzieci?
Oczywiście, że jest to duży problem. Obok dyskryminacji zewnętrznej, prawnej, politycznej etc., istnieje też dyskryminacja wewnętrzna polegająca na tym, iż niekiedy nawet zgadzający się na danie równych praw homoseksualistom heteroseksualiści reagują na homoseksualizm obrzydzeniem. Trzeba zatem uczyć heteroseksualistów tak nie reagować. Najlepszym narzędziem jest tu sztuka – dobre filmy (wzorcowy w tym względzie – indyjski film To właśnie przyjaźń (czyli Dostana), dobre książki umieją oczyścić większość seksualną z jej negatywnych uprzedzeń wobec mniejszości. Oczywiście, homoseksualiści powinni móc się łączyć w związki małżeńskie. Również adopcja przez nich dzieci nie szkodzi dzieciom. A jest więcej dzieci w domach dziecka na całym świecie niż potencjalnych rodziców… Dziwią mnie homoseksualiści chcący pełnić funkcje kapłańskie w jawnie homofonicznym systemie religijnym – nawet jeśli zyskują „zezwolenie”, to i tak uważam to za masochizm, bo przecież w „świętych księgach” zostaje to co było. Zamiast zatem wspierać homoseksualistów w walce o kapłaństwo, wolę ich przekonywać, iż ich orientacja seksualna jest darem pomagającym szybciej od heteroseksualistów zdobyć się na zdrowy sceptycyzm wobec potrzeby opium wiary religijnej.
10. Co sądzisz o zagadnieniach związanych z ochroną środowiska?
Ochrona środowiska jest ogromnie ważna. Ziemia jest naszym domem, a nie własnością. Zwierzęta i rośliny nie są przedmiotami, z którymi możemy robić co nam się żywnie podoba. My sami potrzebujemy naturalnych krajobrazów, bo tak ukształtowała nasze mózgi ewolucja. Nie mieliśmy jeszcze czasu, aby wyewoluować w „intuicyjnych estetów miast”. Niepokoi mnie silnie obecna w naszym kraju nadmierna krytyka ekologów. Jednocześnie niektórzy ekolodzy przesadzają – nie patrzą systemowo, ale punktowo.
Niekiedy do rzetelnej oceny działań na rzecz środowiska wnikają nurty New Age. Dyskusja o źródłach energii jest jednym z przykładów. Wiele wskazuje na to, iż energia jądrowa jest najmniejszym złem. Z pewnością blokowanie jej dla energii z paliw kopalnych nie jest racjonalne z ekologicznego punktu widzenia. Wiele wskazuje na to, iż energia słoneczna, wodna i wiatrowa nie zapewnią nam istnienia. Dla ekologii nie należy torpedować rozwoju techniki – wręcz przeciwnie, uważam, iż to technika pozwoli ostatecznie pogodzić się człowiekowi z resztą natury. Prosty przykład – kolonizacja innej planety uchronić może naszą Ziemię przed przeludnieniem i totalnym wyssaniem.
Żywność modyfikowana genetycznie może stwarzać zagrożenia (choćby wyrwanie się z laboratorium niemal niezniszczalnej trawy zarastającej wszystko), ale też może być sposobem na lepszą ochronę przyrody. Wyobraźmy sobie pozyskiwanie substancji zawartych w mięsie bez zabijania zwierząt…
Z prostszych rzeczy – powinno się stawiać na transport publiczny kosztem samochodów. Przywrócić ważną rolę kolejnictwa. W nawet małych miastach promować tramwaje (kiedyś były nawet w Jeleniej Górze…), zamiast autostrad promować magistrale szybkiej kolei, zabraniać transportu za pomocą tirów, tam gdzie może się odbywać koleją…
Obecnie podważa się często możliwość zaistnienia efektu cieplarnianego. Wydaje mi się, że nawet jakby sceptycy mieli rację, to i tak odchodzenia od paliw kopalnych powinno wyjść wszystkim na zdrowie.
11. Jaki jest twój stosunek do Unii Europejskiej, jesteś za, czy przeciw? Czy powinna
być Stanami Zjednoczonymi Europy z rządem europejskim jako główną instancją,
czy luźnym stowarzyszeniem? Czy ogólnie uważasz, iż warto, by kraje świata się
jednoczyły, czy też cenisz wyżej wartości nacjonalistyczne i (lub) patriotyczne?
Jestem za jednym krajem europejskim, a w dalekiej pewnie przyszłości za zjednoczeniem Ziemian. Tylko tak możliwa będzie wymierna eksploracja kosmosu. Europa zaś, mająca nadal ogromny potencjał, dzięki znacznie spójniejszej niż teraz UE nie rozpłynie się, lecz twórczo dotrwa czasów całkowitego zjednoczenia. Jedność ludzi wpłynie też korzystnie na wymianę myśli i rozwój nauki, oraz sztuki. Nie cenię wartości nacjonalistycznych. Jedyną wartością są regionalne formy kultury, ale ich wspieranie nie powinno szkodzić ogólnym procesom zjednoczeniowym. Oczywiście rozmaitych religii nie uważam za wartościowe elementy ludzkiej różnorodności mające podlegać ochronie. Piękna różnorodność to ta, która trwać będzie bez okaleczających w dzieciństwie tak wielu lokalnych religii.
12. Co sądzisz o: aborcji, eutanazji, in vitro?
Aborcja powinna zależeć od woli kobiety. Ojciec dziecka (jeśli jest mężem, a nie gwałcicielem) powinien mieć prawo do odbycia kilku rozmów z potencjalną matką, jeśli jemu zależy na dziecku. Nikt inny nie powinien się wtrącać w te sprawy. Eutanazja powinna być dozwolona dla osób cierpiących na beznadziejne choroby. Nie powinno się jednakże pozostawiać w tym względzie bez wcześniejszych konsultacji osób chorych na depresję. Jednym z objawów tej choroby są bowiem ataki chęci samobójczej, które nie są przemyślaną decyzją chorego. In vitro – oczywiście tak. Tu dodam, iż badania na komórkach macierzystych powinny być w pełni dozwolone. Nie zabije się tutaj żadnej świadomości. Potencjał człowieka nie jest człowiekiem. Sperma wylewana podczas masturbacji to też potencjał człowieka. Póki co to jednak nie posiadające żadnej świadomości komórki, z których ogromna większość tak czy siak nigdy się świadomą istotą nie stanie.
13. Na ile ważny jest dla ciebie rozwój nauki? Czy zgodziłbyś się na większe
obciążenie fiskalne w tym celu? Czy ograniczyłbyś w tym celu świadczenia socjalne,
gdybyś był politykiem?
Rozwój nauki powinien być najważniejszym priorytetem, bowiem z niego zrodzą się rozwiązania wielu problemów, również socjalnych. Ale nie tylko – to jeden z najpiękniejszych celów człowieczeństwa.
14. Czy państwo powinno wspierać kulturę?
Kultura klasyczna, muzyka, malarstwo, architektura to jeden z najważniejszych wychowawców ludzkości. Zapatrzenie w pop nie tworzy, wypływa z braku dobrej edukacji. Ale nawet najwięksi miłośnicy kultury masowej powinni wiedzieć, iż i ona bez oparcia w klasycznej, „naukowej” sztuce zginęłaby. Poza tym kultura wysoka przynosi zyski. Nie od razu jednak. Czym byłby Paryż bez swoich zabytków… Kultura silnie zakorzeniona w dużym mieście czyni je Mekką turystów i atrakcyjnym celem inwestorów.
15. Czy państwo powinno wspierać sport i rekreację?
Tak, ale z głową. Lepiej dotować rowery dla najuboższych, oraz jak najlepsze WF w szkołach, niż wspierać wielkie show typu Puchar Świata w piłce nożnej. Z kolei wspieranie turystyki powinno między innymi obejmować zachęcanie do turystyki dolin. Cenne obszary natury chronionej, mieszczące się w górach i nad morzem są zagrożone przez nadmiar przyjezdnych, dlatego zachęcanie do odwiedzania innych miejsc byłoby też działaniem na rzecz ochrony środowiska. Wielki stadion nie robi dla ogólnego zdrowia fizycznego nawet ułamka tego, co dobrze napisany i rozleklamowany przewodnik po turystycznych, nizinnych szlakach. Ludzie lubią gry zespołowe, nie muszą mieć zatem Maradony, aby się bawić na podwórku, czy na placu przed miejscem pracy. Kto wie? Może show biznes sportowy zniechęca nawet szarych obywateli do sportu?
16. Jak daleko powinna sięgać wolność słowa? Czy istnieją treści, które powinny być
zakazane?
Powinno być zakazane nawoływanie do przemocy o podłożu rasowym, oraz uporczywe dzielenia świata na dobrych „nas” i złych „onych”. Ustawa o obronie uczuć religijnych to arcydzieło obłudy. Bronić trzeba przed uczuciami religijnymi.
17. Media mają ogromny wpływ na rzeczywistość. Czy są dobre? Czy istnieje
możliwość stworzenia warunków pod lepsze media za pomocą lepszych regulacji
prawnych?
Bywa, że dziennikarze największych polskich mediów chwalą się publicznie przekrętami (zmienianiem informacji) dla dobra swych najlepszych reklamodawców. To patologia. Bez dobrych mediów dobra demokracja jest niemożliwa. Moim zdaniem powinno być zakazane reklamowanie się w mediach. Bez powiązań kapitałowych upolitycznienie mediów też stałoby się słabsze.
18. Co sądzisz o emigracji do krajów europejskich? Czy imigranci z państw
muzułmańskich są problemem? Co może zapewnić lepszą ich integrację, jeśli
zauważasz taką potrzebę?
Imigranci z krajów borykających się z religijnym fundamentalizmem powinni podpisywać deklarację praw człowieka. Jej złamanie ze względów religijnych i innych powinno owocować wydaleniem. Poza wyjątkowymi sytuacjami nie powinno się nadawać obywatelstwa osobie, która nie zda egzaminu na poziomie gimnazjum, w języku swojego docelowego kraju.
19. Czy obce państwo może ingerować w politykę drugiego państwa z uwagi na
łamanie praw człowieka?
Tylko pod warunkiem, że samo ich przestrzega, na przykład nie ulegając w żadnym wypadku naciskom religijnym u siebie. Szkoły kreacjonistyczne, Amisze trzymający swe dzieci w epoce baroku, obozy typu Jesus Camp, „piekielne msze”, zmuszanie kobiet do urodzenia niechcianego dziecka, dyskryminacja osób homoseksualnych – to też łamanie praw człowieka. Kraj, który łamie prawa człowieka u siebie nie zdoła wprowadzić ich gdzie indziej – wojna lub embargo to w tym wypadku tylko zabijanie.
20. Dopisz uwagi, które nie wynikają z powyższych pytań, a które są istotne dla
twojego światopoglądu.
Wciąż niepokojące są problemy demograficzne. Albo grozi nam przeludnienie, albo gerontokracja.
Jednocześnie technika wyklucza coraz większe ilości ludzi z zakładów pracy. Rozwiązywanie tych problemów wymaga bardzo solidnej i uczciwej debaty na poziomie światowym.
——-
Jacek Tabisz: od grudnia 2011 prezes PSR. Ateista, poeta, muzyk. Publicysta „Racjonalisty” i jeden z najaktywniejszych członków forum. Od niedawna pełni też funkcję celebranta Ceremonii Humanistycznych. Studiował historię sztuki, a następnie prowadził własne badania dotyczące sztuki Orientu podczas pobytów w Indiach, na Sri Lance i w Turcji. Autor najobszerniejszego kompendium wiedzy nt. klasycznej muzyki indyjskiej w języku polskim, opublikowanego na stronie Hanuman.pl. Sam gra głównie muzykę średniowieczną z zastosowaniem polifonicznej techniki gry na dwóch fletach, tzw. tibiae multiplex. Przede wszystkim jednak pisze poezję filozoficzną, inspirowaną mechanizmami natury, oraz odkryciami nauki. Stawia sobie za cel połączenie nauki i sztuki.
——-
Więcej informacji na temat naszej ankiety.
16. Jak daleko powinna sięgać wolność słowa? Czy istnieją treści, które powinny być zakazane?
17. Media mają ogromny wpływ na rzeczywistość. Czy są dobre? Czy istnieje możliwość stworzenia warunków pod lepsze media za pomocą lepszych regulacji prawnych?
18. Co sądzisz o emigracji do krajów europejskich? Czy imigranci z państw muzułmańskich są problemem? Co może zapewnić lepszą ich integrację, jeśli zauważasz taką potrzebę?
19. Czy obce państwo może ingerować w politykę drugiego państwa z uwagi na łamanie praw człowieka?
20. Dopisz uwagi, które nie wynikają z powyższych pytań, a które są istotne dla twojego światopoglądu.
