1. Jaki system polityczny jest twoim zdaniem najlepszy? Czy demokracja? A może jakiś
inny? Jeśli – na przykład – demokracja, to czy bezpośrednia, czy przedstawicielska?
W jaki sposób działająca?
Obawiam się, że można jedynie powtórzyć słowa Churchila, że demokracja to bardzo zły system, ale nie wymyślono dotąd lepszego. Ma najmniej wad.
Ze względów praktycznych demokracja przedstawicielska, z wyborami proporcjonalnymi. Generalnie system zbliżony do obecnie działającego w Polsce jest moim ideałem. Co najwyżej należało by ograniczyć uprawnienia prezydenta i zlikwidować Senat.
2. Jakie jest twoje zdanie na temat własności prywatnej i redystrybucji dóbr? Czy
podatki powinny być jak najmniejsze, czy jednak wysokie, aby dbać o równość
społeczną i zabezpieczenie najsłabszych? A może to zła droga do wspierania
najsłabszych?
Jestem zwolennikiem znaczącej redystrybucji dochodu narodowego. Nie tylko ze względów ideologicznych, ale czysto praktycznych. Redystrybucja się po prostu opłaca, wszystkim. Także tym najbogatszym. W dużym uproszczeniu: lepiej płacić wyższe podatki przeznaczone na szkolnictwo czy zajęcia z młodzieżą, niż opłacać prywatną ochronę.
Bliski jest mi skandynawski model, z mocno progresywnym systemem podatkowym, zapewnieniem szerokiego dostępu do darmowego (naprawdę darmowego) szkolnictwa, realnym wsparciem dla wykluczonych. Niestety wymaga to sprawnie działającego aparatu państwowego, choć jak dowodzą przykłady, nigdzie nie udaje się zupełnie wykluczyć nieprawidłowości czy nadużyć. W polskich warunkach, gdy do pracy w administracji każdego szczebla obowiązuje selekcja negatywna, efektywność takich działań jest ograniczona. Brak nadzoru, brak kompetencji, brak chęci, powodują marnotrawstwo i tak ograniczonych środków. I wbrew potocznej opinii, przynajmniej moim zdaniem nie wynika to ze szczególnej nieuczciwości, tylko z braku umiejętności i chęci. A zwiększenie nadzoru powoduje jeszcze większe zmniejszenie chęci.
Wychodząc trochę poza pytanie podobny przykład. W Norwegi Breivikowi grozi max. 21 lat. Średni wyrok za morderstwo to 5 lat. W Teksasie można dostać dożywocie za trzecie przestępstwo z użyciem przemocy. Np. za trzeci rozbój połączony z kradzieżą telefonu komórkowego. Pytanie, gdzie się żyje bezpieczniej, w Norwegii czy w Teksasie?
3. Jakie jest twoje zdanie na temat własności intelektualnej? Czy powinna być
chroniona tak samo jak własność fizyczna? Czy nie powinna być wcale chroniona?
Jeśli nie, to w jaki inny sposób zapewnić godziwe zarobki osobom produkującym
dobra intelektualne?
W interesie ogółu jest wytwarzanie wartości intelektualnych. Należy więc chronić jego efekty zapewniając twórcom możliwość godziwego zarabiania na swojej działalności. Ważna jest tu dla mnie kolejność tego co napisałem: najpierw interes ogólny, potem ochrona własności intelektualnej jako narzędzie do jego osiągnięcia. Ochrona powinna więc dotyczyć TWÓRCÓW. Obecne regulacje obejmujące ochroną prawa autorskie przez 60 lat po śmierci twórcy są chore i wymagają pilnej zmiany. Nie powinno być tak, że 3 pokolenia żyją wyłącznie z tego, że dziadek coś napisał. A jednocześnie ograniczają dostęp do tego innym.
4. Czy edukacja powinna być centralnie sterowana, czy też raczej zależeć od
prywatnej inicjatywy? Kto powinien ustalać program nauczania? Jak się to ma do
zasad ekonomicznych postulowanych w innych punktach? Czy powinna być płatna
czy bezpłatna?
Edukacja powinna być centralnie sterowana, jeśli już używamy tego słowa. Państwo powinno być odpowiedzialne za umożliwienie wszystkim zdobycia wykształcenia.Nie czuję się kompetentny do określania szczegółów idealnego systemu edukacyjnego. Oczywiście edukacja powinna być bezpłatna. Choćby tylko dlatego, że to się opłaci z punktu widzenia ogółu. Patrz pkt. 2.
5. Jakie powinno być miejsce religii w życiu publicznym?
Odpowiedź jest krótka: żadne. Religia jest prywatną sprawą każdego człowieka, każdy może wierzyć w co chce. W Jezusa, Jahwe, Jehowę, Mahometa (choć to w gruncie rzeczy to samo), krasnoludki, gnomy, duchy czy horoskopy. I nikt nie może mu tego zabronić. Ale nie jest to, a przynajmniej być nie powinien element życia publicznego. Dotyczy to także symboli religijnych. Jeśli ktoś chce, może sobie w domu powiesić przy drzwiach zajęczą łapkę na szczęście lub krucyfiks nad drzwiami. Ale nie w urzędzie czy szkole.
6. Na czym powinny się opierać prawa człowieka? Czy bardziej na prawie do
własnej tożsamości pojętej na przykład jako tradycja przodków, czy też bardziej na
prawach człowieka opartych na fundamentach materialistycznych, psychologiczno
– medycznych?
Nie widzę sprzeczności pomiędzy prawem do tożsamości, tradycji i prawami człowieka. Prawa człowiek powinny opierać się na maksymalizacji wolności osobistej, prawie do decydowania o sobie. Oczywiście zawsze pojawi się problem konfliktu prawa do wolności osobistej z interesami wspólnoty. Ale trzeba by to rozstrzygać na przykładach, nie potrafię podać ogólnej reguły.
7. Czy dziecko powinno być własnością rodzica w kwestii jego wychowania? Czy
może na przykład nauczanie religii powinno być dozwolone od 18 lat bez względu
na opinię rodziców? Co ze skrajnymi przypadkami – religijne obrzezania dzieci,
zakaz transfuzji krwi u Świadków Jehowy, nieletnie prostytutki świątynne, Amisze
odrzucający współczesność także w imieniu swoich dzieci etc.?
Oczywistym jest, że wpływ rodziców na wychowanie dziecka jest tak duży, że nie da się w praktyce ograniczyć ich decydującego wpływu na sposób postrzegania świata przez dzieci. Rodzice codziennie przekazują dzieciom swój system wartości. Natomiast dziecko powinno być absolutnie chronione jako obywatel przed czynieniem mu ewidentnej szkody przez rodziców w imię ideologii czy religii. Wszystkie podane przykłady, może poza obrzezaniem chłopców, powinny powodować interwencję Państwa. Ale nie w jako walka z religią, lecz w ramach egzekwowania ogólnie przyjętych reguł. Przykład: rodzice mogą wychowywać dziecko w niechęci do nowoczesności, ale powinno ono skończyć powszechną szkołę z narzuconym standardowym programem nauczania.
8. Co sądzisz o feminizmie, walce o prawa kobiet? Czy uważasz, iż w Europie prawa
kobiet są już zrównane z męskimi, czy też nie? Czy uważasz, że potrzeby kobiet i
mężczyzn są podobne? Czy istnieje kobiecy punkt widzenia marginalizowany do tej
pory przez patriarchalną kulturę na przestrzeni dziejów?
Różnica ról społecznych pomiędzy kobietą i mężczyzną wynika wyłącznie z tradycji. Nie ma żadnych realnych powodów dla których ktokolwiek miałby być inaczej traktowany ze względu na płeć. Niestety, podejrzewam, że za mojego życia nie nastąpi nawet formalne zrównanie praw i obowiązków obu płci. Marzy mi się sytuacja, w której płeć jest traktowana tak jak dziś kolor włosów: nie robi na nikim wrażenia i nikt na nią nie zwraca uwagi. Nawet istnienie osobnych toalet męskich i damskich uważam za zupełnie niepotrzebne. Dotyczy to także jednego z kolejnych pytań dot. praw homoseksualistów. Jedna drobna zmiana określająca definicję małżeństwa jako związek dwojga osób dowolnej płci rozwiązuje zupełnie problem związków partnerskich i zakresu ich praw.
Za ślepą uliczkę uważam obecny kształt ruchu feministycznego. Nacisk kładziony na pokazywanie, że kobiety maja inny punkt widzenia, że są lepszymi szefami, bo mają mniej agresji, że są lepszymi politykami, bo myslą bardziej pragmatycznie uważam za niedźwiedzią przysługę wyświadczaną kobietom. Stanowi to podkreślanie różnic, a nie ich zacieranie i zasypywanie podziałów.
9. Co sądzisz o walce o prawa osób homoseksualnych? Jak duży to problem? Czy
pary homoseksualne mogą wychodzić za siebie, czy mogą adoptować dzieci?
Jak już napisałem, co do zasady jestem przeciwnikiem specjalnego traktowania par homoseksualnych, związków partnerskich, itp. Uważam, że małżeństwo powinny zawierać dwie dorosłe osoby dowolnej płci. I małżeństwo takie powinno mieć wszelkie prawa bez względu na płeć małżonków, w tym także prawo do adopcji dzieci. Wszelkie wątpliwości rozwiewają wielokrotnie publikowane badania pokazujące jasno, że dzieci wychowywane przez pary jednopłciowe maja normalne preferencje seksualne, a co więcej, zazwyczaj lepiej się uczą i częściej osiągają życiowy sukces. Ale to wynika raczej ze statusu materialnego rodziców i ich nastawienia wobec dzieci.
Natomiast problem praw osób homoseksualnych, tak samo jak zrównanie praw i obowiązków kobiet i mężczyzn, jest problemem społecznym i zmiana mentalności, wykorzenienie stereotypów będzie wymagała dziesiątek lat.
10. Co sądzisz o zagadnieniach związanych z ochroną środowiska?
Źródła energii: uważam, że sprawą, przed którą nie ma ucieczki w najbliższej przyszłości, jest energetyka jądrowa. Biopaliwa, ogniwa fotowoltaniczne, energetyka wiatrowa, wszystko to może pełnić funkcje pomocnicze, uzupełniać główne źródła. Opracowanie wydajnych i tanich akumulatorów przyniesie kres motoryzacji opartej na ropie. Pozostanie ona w niszach: pojazdy wojskowe, ratownicze, terenowe, na rozległych obszarach poza centrami cywilizacji.
Efekt cieplarniany jest zjawiskiem medialnym, nie klimatycznym. Termity produkują więcej dwutlenku węgla niż cała motoryzacja. Nie wierzę w globalny wpływ człowieka na klimat.
Za niczym nieuzasadnione uważam protesty przeciwko GMO. Biorą się z tego samego źródła co strach przed energią jądrową: niewiedzy i ciemnoty. Anegdota: pracowałem kiedyś dla firmy produkującej nasiona. W ramach eksperymentu pod ścisłym nadzorem założono niewielką plantację modyfikowanych genetycznie buraków cukrowych. Po zbiorach, rewelacyjnych zresztą, pojawił się problem co z tymi burakami zrobić. Było tego kilkaset ton. Zbyt mokre żeby spalić, wprowadzić do obrotu nie można. Wynajęci eksperci z jednego z niemieckich uniwersytetów stwierdzili, że najprostszym, najtańszym i najskuteczniejszym sposobem utylizacji, dającym pewność, że nic się nie rozsieje i nie przedostanie do środowiska będzie… zawiezienie ich do cukrowni i przerobienie na cukier. Wnioski nasuwają się same. Ostatecznie buraki się mieli na miazgę, kompostuje i używa jako nawozu.
Natomiast jestem zwolennikiem bardzo ostrych norm emisji zanieczyszczeń. Tak, dopuszczam zmniejszenie efektywności przemysłu, jeśli miało by to doprowadzić do poprawy stanu środowiska naturalnego. Jestem za całkowitym zakazem sprzedaży foliowych torebek i plastykowych butelek.
Jestem przeciwnikiem kary śmierci, ale w jednej jedynej sytuacji ją dopuszczam: osoby złapane na wyrzucaniu śmieci do lasu powinny być rozstrzeliwane na miejscu :-). Nie rozstrzygnąłem jeszcze dylematu, czy zwłoki powinny być wydawane rodzinie, czy też powinny zostać w lesie jako zadośćuczynienie wobec ekosystemu. 🙂
11. Jaki jest twój stosunek do Unii Europejskiej, jesteś za, czy przeciw? Czy powinna
być Stanami Zjednoczonymi Europy z rządem europejskim jako główną instancją,
czy luźnym stowarzyszeniem? Czy ogólnie uważasz, iż warto, by kraje świata się
jednoczyły, czy też cenisz wyżej wartości nacjonalistyczne i (lub) patriotyczne?
Największym nieszczęściem Unii Europejskiej jest brak zdecydowania elit w jej pogłębianiu. Powoduje to jedynie kłopoty i jest niebezpieczne na dłuższą metę. Prowadzi do kryzysów nie dając narzędzi ich zwalczania i zapobiegania im. W obecnym kształcie Unia jest kolosem na glinianych nogach. Jedynym rozsądnym posunięciem jest ścisła integracja. Wspólna waluta, wspólna polityka monetarna, fiskalna, zagraniczna, wspólne siły wojskowe i policyjne o realnych uprawnieniach. W gestii władz krajowych/lokalnych powinno pozostawać to, czy akurat Unia zajmuje się dziś najwięcej: normy sanitarne, przepisy drogowe, prawo pracy itd. Jednym słowem jestem zdecydowanym zwolennikiem ścisłej integracji, która moim zdaniem dziś jest postawiona na głowie.
12. Co sądzisz o: aborcji, eutanazji, in vitro?
Wszystkie trzy tematy zdemonizowane przez środowiska prawicowe i religijne. Nie bardzo wiem w imię czego.
Aborcja: Problem sprowadza się do odpowiedzi na pytanie: co definiuje ludzkie życie. Jeśli za koniec życie przyjmujemy dość zgodnie śmierć mózgu, to za początek powinniśmy przyjmować początek aktywności elektrycznej mózgu. A ona pojawia się w okolicach 12-15 tygodnia. Wniosek: do tego czasu aborcja bez ograniczeń. W późniejszym okresie ze wskazań medycznych, w imię wyboru mniejszego zła.
Eutanazja: poważnie się zastanawiam nad członkostwem w organizacji Exit: za 45 CHF rocznie po trzech latach zapewniają bezpłatną pomoc w samobójstwie w razie kalectwa lub choroby. Moja siostra (po radioterapii w wyniku guza mózgu) jest ich członkiem. Nikt z nas nie wie, jaką decyzję by podjął w obliczu śmierci. Czy wiedząc, że mam przed sobą 2 miesiące życia jako cierpiąca roślina, z gnijącym ciałem, chciałbym ze sobą skończyć, czy nie. Ale chcę mieć prawo do podjęcia takiej decyzji.
In vitro jest normalną procedurą medyczną i w ten sposób powinna być traktowana. Można jedynie dyskutować, czy powinna być refundowana ze środków publicznych w obliczu braku środków na inne cele.
13. Na ile ważny jest dla ciebie rozwój nauki? Czy zgodziłbyś się na większe
obciążenie fiskalne w tym celu? Czy ograniczyłbyś w tym celu świadczenia socjalne,
gdybyś był politykiem?
Nie potrafię odpowiedzieć na tak postawione pytanie. Nauka jest jednym z elementów rozwoju, nie można jej traktować jako wydzielonej enklawy.
14. Czy państwo powinno wspierać kulturę?
Tak i nie. Państwo powinno wspierać nieliczne, wybrane obszary tzw kultury wysokiej. Opery, najlepsze teatry, filharmonie. Nie powinno wspierać rozrywki. Innymi słowy: Konkurs Chopinowski tak, Festiwal w Opolu nie.
15. Czy państwo powinno wspierać sport i rekreację?
Nie, nie i jeszcze raz nie. Jedyny wyjątek dla masowego sportu dzieci i młodzieży.
16. Jak daleko powinna sięgać wolność słowa? Czy istnieją treści, które powinny być
zakazane?
Jest tylko jeden rodzaj treści, który powinien być zakazany: tzw. mowa nienawiści. Nawoływanie do nienawiści i rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji mających ją uzasadnić.
Nie rozumiem istnienia w kodeksie karnym zapisów przewidujących karalność za znieważenie prezydenta, organów konstytucyjnych państwa, uczuć religijnych itp. Powinny być natychmiast wykreślone.
17. Media mają ogromny wpływ na rzeczywistość. Czy są dobre? Czy istnieje
możliwość stworzenia warunków pod lepsze media za pomocą lepszych regulacji
prawnych?
Nie mam zdania. Nie czuję się ekspertem w tej dziedzinie, nie potrafię odpowiedzieć, czy i ew. w jaki sposób można poprawić jakość mediów. Z kolei mówienie o mediach bez dokonania ich podziału na mniejsze grupy jest zajęciem płonnym, gdyż nie można porównywać tabloidów i tygodników opinii.
18. Co sądzisz o emigracji do krajów europejskich? Czy imigranci z państw
muzułmańskich są problemem? Co może zapewnić lepszą ich integrację, jeśli
zauważasz taką potrzebę?
Imigracja z krajów pozaeuropejskich jest wyzwaniem, które przed nami stoi. W Polsce udajemy na razie, że problemu nie ma. Prowadzimy rygorystyczną politykę imigracyjną ograniczając liczbę napływających i osiedlających się u nas cudzoziemców jednocześnie narzekając na niski czy nawet ujemny przyrost naturalny. Prędzej czy później problem w nas uderzy i prawdopodobnie nie będziemy przygotowani, żeby się z nim zmierzyć. A większa imigracja spowoduje pojawienie się problemów. Największym z nich będzie problem mentalny. Większość społeczeństwa ma problem z akceptacją jakichkolwiek innych: innej religii, innych obyczajów, innego koloru skóry. Obawiam się, że pojawienie się większej ilości imigrantów spowoduje potężne problemy. I to głównie natury społecznej.
Osobnym problemem jest wspieranie asymilacji imigrantów. Obawiam się, na podstawie naszych doświadczeń z zapobieganiem wykluczeniu, prowadzeniem polityki społecznej, aktywizacji zawodowej bezrobotnych itp. że problem z imigrantami żyjącymi na garnuszku opieki społecznej przez kolejne pokolenia będzie nie do rozwiązania przez kolejne rządy.
19. Czy obce państwo może ingerować w politykę drugiego państwa z uwagi na
łamanie praw człowieka?
Nie. Wszystko, co można zrobić, to wyrazić swoją dezaprobatę i nałożyć sankcje handlowe. Interwencja zbrojna jest niedopuszczalna. Zresztą, zazwyczaj jest nieskuteczna.
20. Dopisz uwagi, które nie wynikają z powyższych pytań, a które są istotne dla
twojego światopoglądu.
(brak uwag)
——-
Tomasz Frydryk o sobie: mam 43 lata, jestem konsultantem, doradcą, programistą. Pracuję jako specjalista w dziedzinie systemów zarządzania dokumentami i dokumentacją. Jestem wolnym strzelcem i rusofilem :).
——-
Więcej informacji na temat naszej ankiety.
